Xuất khẩu rau quả Việt Nam sang thị trường Trung Quốc chứng kiến sự sụt giảm mạnh chưa từng có trong 2 tháng đầu năm, với mức giảm tới 39% so với cùng kỳ năm trước, chỉ đạt 306 triệu USD. Đây là một "cú sốc" đối với ngành rau quả, đặc biệt khi Trung Quốc vốn là thị trường xuất khẩu chủ lực.
Xuất khẩu rau quả lao dốc vì rào cản chất vàng OTheo số liệu từ Hải quan Việt Nam, tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của cả nước trong 2 tháng đầu năm 2024 đạt 687 triệu USD, giảm 15,7%. Trong khi nhiều thị trường lớn như Mỹ và Nhật Bản ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng (Mỹ tăng 66%, Nhật Bản tăng 23%), thì sự "lao dốc" tại thị trường Trung Quốc đã kéo giảm kết quả chung của toàn ngành. Ngoài Trung Quốc, một số thị trường khác như UAE, Hà Lan, Nga, Lào cũng giảm nhập khẩu rau quả Việt Nam từ 5-28%.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, chỉ rõ nguyên nhân chính của tình trạng này là do Trung Quốc siết chặt kiểm tra chất vàng O trong sầu riêng nhập khẩu. Chất vàng O, một hợp chất bị nghi ngờ có nguy cơ gây ung thư, đang là tâm điểm kiểm tra nghiêm ngặt của cơ quan chức năng Trung Quốc. Sầu riêng, mặt hàng xuất khẩu chủ lực sang Trung Quốc, đang gặp khó khăn lớn, khiến nhiều doanh nghiệp phải tạm dừng xuất khẩu để hoàn thiện các thủ tục và đảm bảo chất lượng.
Chính sách kiểm tra chất vàng O với tần suất 100% lô hàng sầu riêng nhập khẩu từ Việt Nam đã gây ra nhiều hệ lụy. Thời gian thông quan kéo dài, rủi ro hư hỏng hàng hóa tăng cao, khiến doanh nghiệp xuất khẩu trở nên thận trọng hơn. Theo ghi nhận, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa thể khôi phục hoạt động xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc. Ông Nguyễn Đình Tùng, CEO Vina T&T, cho biết dù đã lên kế hoạch xuất khẩu trở lại từ cuối tháng 2, nhưng do quá trình kiểm tra nghiêm ngặt, thời điểm xuất khẩu chính thức vẫn còn bỏ ngỏ.
Trước tình hình này, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đang tăng cường các biện pháp kiểm tra chất lượng nông sản, đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu kiểm dịch thực vật của các nước nhập khẩu. Đồng thời, cơ quan chức năng cũng chủ động giám sát, cảnh báo và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, nhằm bảo vệ uy tín của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Để tháo gỡ "nút thắt" xuất khẩu rau quả, các cuộc đàm phán song phương đang được đẩy mạnh nhằm giải quyết các rào cản kỹ thuật và mở rộng thị trường tiêu thụ. Mục tiêu là đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành xuất khẩu rau quả Việt Nam, không chỉ phụ thuộc vào một thị trường duy nhất. Việc kiểm soát chất lượng và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu là chìa khóa để ngành rau quả vượt qua giai đoạn khó khăn này và hướng tới tăng trưởng ổn định.
