Ngành chăn nuôi Việt Nam năm 2024 đã ghi nhận những tín hiệu tích cực, theo báo cáo từ Cục Chăn nuôi và Thú y. Sản lượng thịt hơi ước tính đạt trên 8,2 triệu tấn, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và hướng tới mục tiêu xuất khẩu. Tuy nhiên, để tháo gỡ bất cập ngành chăn nuôi và tạo đà phát triển mạnh mẽ hơn, cần có những giải pháp đồng bộ và hiệu quả.
Cởi trói cho ngành chăn nuôi: Giải pháp nào để phát triển bền vững?Phó Cục trưởng Phạm Kim Đăng chỉ ra rằng, ngành chăn nuôi vẫn đang đối diện với nhiều thách thức lớn. Tình trạng chăn nuôi nông hộ nhỏ lẻ còn phổ biến, kéo theo nhận thức hạn chế về an toàn sinh học và phòng chống dịch bệnh. Nguy cơ dịch bệnh luôn rình rập khi cúm gia cầm, dịch tả lợn châu Phi và các bệnh truyền nhiễm khác vẫn xuất hiện tại nhiều địa phương. Bên cạnh đó, người chăn nuôi còn gặp khó khăn về vốn, đất đai để mở rộng sản xuất. Vấn đề ô nhiễm môi trường từ hoạt động chăn nuôi cũng chưa được giải quyết triệt để.
Một "điểm nghẽn" khác của ngành chăn nuôi là sự phụ thuộc lớn vào nguồn nguyên liệu thức ăn nhập khẩu, tiêu tốn hàng tỷ đô la Mỹ mỗi năm. Hoạt động xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi chưa tương xứng với tiềm năng, giá trị xuất khẩu 5 năm gần đây chỉ dao động từ 400 đến 500 triệu đô la/năm. Hệ thống giết mổ gia súc, gia cầm còn nhiều cơ sở nhỏ lẻ, lạc hậu, không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, trong khi các cơ sở giết mổ tập trung lại hoạt động dưới công suất thiết kế. Thị trường tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi còn nhiều bất cập, thiếu sự kết nối chặt chẽ giữa sản xuất và thị trường, chế biến sâu chưa phát triển, và khâu trung gian vẫn chiếm phần lớn lợi nhuận.
Ông Nguyễn Hưng Thỉnh, đại diện Hợp tác xã Phúc Thọ (Hà Nội), chia sẻ về sự bấp bênh của giá cả đầu ra, đặc biệt là giá con giống và sản phẩm. Ví dụ điển hình là giá trứng gà giảm sâu đầu năm 2024, có thời điểm xuống chỉ còn 1.100 đồng/quả, thấp hơn nhiều so với giá thành sản xuất, khiến người chăn nuôi thua lỗ. Nguyên nhân chính là do giá trứng tăng cao trước đó đã thúc đẩy người dân ồ ạt tăng đàn, dẫn đến tình trạng cung vượt cầu.
Các chuyên gia nhận định, để tháo gỡ bất cập ngành chăn nuôi và tạo bước đột phá, các địa phương cần đẩy mạnh triển khai Luật Chăn nuôi, tái cơ cấu ngành một cách toàn diện, khai thác tối đa lợi thế của từng vùng miền và vật nuôi chủ lực. Vai trò của doanh nghiệp và hiệp hội cần được phát huy mạnh mẽ hơn để điều phối sản xuất và kết nối thị trường. Mô hình chăn nuôi VietGAP, chăn nuôi sinh thái, hữu cơ cần được nhân rộng để nâng cao giá trị sản phẩm. Phát triển giống vật nuôi chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu đa dạng của sản xuất.
Kiểm soát dịch bệnh hiệu quả là yếu tố then chốt, cần ngăn chặn triệt để tình trạng buôn lậu gia súc, gia cầm qua biên giới, tăng cường kiểm tra vệ sinh thú y tại các cơ sở chăn nuôi, giết mổ. Về lâu dài, cần chú trọng phát triển vùng nguyên liệu thức ăn chăn nuôi trong nước, đặc biệt là tại Tây Nguyên, để giảm sự lệ thuộc vào nhập khẩu. Tiến sĩ Lã Văn Kính khuyến nghị phổ biến các phương pháp sử dụng thức ăn chăn nuôi hiệu quả, an toàn, khuyến khích tận dụng phụ phẩm nông nghiệp và tự phối trộn thức ăn để giảm chi phí sản xuất.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh vai trò của 5 đề án trọng tâm trong Chiến lược Phát triển chăn nuôi giai đoạn 2021-2030, tập trung vào giống, thức ăn, chế biến, thiết bị và môi trường. Cần tăng cường sự liên kết giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người chăn nuôi, xây dựng các vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh theo tiêu chuẩn quốc tế để phục vụ xuất khẩu. Các địa phương cần có chính sách ưu đãi về đất đai cho phát triển chăn nuôi trang trại tập trung, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào giết mổ, chế biến, góp phần tháo gỡ bất cập ngành chăn nuôi và thúc đẩy tăng trưởng bền vững.
