Trên hành trình kiến tạo quốc gia số, hiện thực hóa khát vọng bứt phá lên tầm cao mới, Việt Nam đang đối diện với bài toán cấp bách về nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ mũi nhọn. Để giải quyết bài toán cấp bách này, Bộ Tài chính đã nhanh chóng vào cuộc, đề xuất một bước đi đột phá: nghiên cứu bổ sung chính sách ưu đãi thuế thu nhập cá nhân (TNCN) cho lực lượng lao động công nghệ cao. Động thái này được ví như việc "trải thảm đỏ", mở rộng cửa chào đón và giữ chân những "bộ óc vàng", kiến tạo sức mạnh nội sinh vững chắc cho ngành công nghệ nước nhà.
Công nhân Công ty TNHH Khoa học kỹ thuật Texhong Ngân Long vận hành máy móc. Ảnh: Minh ĐứcTheo thông tin từ Bộ Tài chính, đề xuất mang tính chiến lược này nằm trong khuôn khổ sửa đổi Luật Thuế TNCN, thể hiện quyết tâm kiến tạo một môi trường làm việc hấp dẫn, cạnh tranh sòng phẳng trên trường quốc tế. Chính sách giảm thuế TNCN dự kiến áp dụng cho các chuyên gia, kỹ sư làm việc tại các doanh nghiệp, dự án trọng điểm thuộc lĩnh vực ưu tiên phát triển quốc gia, hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược mà đất nước đã đề ra.
Điểm đáng chú ý trong đề xuất lần này là Bộ Tài chính kiến nghị trao quyền cho Thủ tướng Chính phủ quy định chi tiết các tiêu chí xác định nhân lực công nghệ cao được hưởng ưu đãi. Cách tiếp cận linh hoạt này được đánh giá cao bởi nó cho phép chính sách có khả năng "tự điều chỉnh" theo từng giai đoạn phát triển, thích ứng nhanh chóng với sự biến động không ngừng của bối cảnh kinh tế - công nghệ toàn cầu, đảm bảo hiệu quả tối ưu trong việc thu hút và phát triển nhân tài.
Không chỉ dừng lại ở việc giảm thuế, dự thảo sửa đổi Luật Thuế TNCN còn đề xuất miễn thuế cho các nhà khoa học, kỹ sư thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng vốn từ ngân sách nhà nước. Tiếp nối xu hướng tài chính xanh đang thịnh hành trên thế giới, các khoản thu nhập từ giao dịch chứng chỉ giảm phát thải, tín chỉ carbon lần đầu, và lợi nhuận từ trái phiếu xanh cũng được đề xuất miễn thuế. Đây là những bước đi đồng bộ, thể hiện sự bắt nhịp xu hướng quốc tế và khuyến khích phát triển kinh tế theo hướng bền vững, thân thiện với môi trường.
Đề xuất mang tính đột phá này của Bộ Tài chính đã nhận được sự đồng thuận cao từ các bộ, ngành liên quan. Trước đó, Bộ Thông tin và Truyền thông (trước khi sáp nhập) đã mạnh mẽ kiến nghị về chính sách ưu đãi thuế TNCN, khẳng định đây là "bệ phóng" quan trọng để thu hút nhân tài công nghệ số, tạo "động lực và không gian sáng tạo" cho ngành công nghiệp công nghệ số Việt Nam. Bộ Tư pháp cũng chung tiếng nói, nhấn mạnh sự cấp thiết của việc ưu đãi thuế cho lĩnh vực khoa học và công nghệ, tạo điều kiện cho các lĩnh vực này phát triển mạnh mẽ.
Thực tế cho thấy, Việt Nam đang đặt mục tiêu đầy tham vọng: trở thành quốc gia đang phát triển có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và vươn lên nhóm nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045. Các chuyên gia kinh tế nhận định, nguồn nhân lực, đặc biệt là nhân lực công nghệ cao, chính là một trong những "điểm nghẽn" cần được khơi thông để hiện thực hóa những mục tiêu đầy thách thức này.
Trong kỷ nguyên số, nhu cầu về chuyên gia công nghệ trong các lĩnh vực mũi nhọn như vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) đang gia tăng với tốc độ chóng mặt. Tuy nhiên, bức tranh cung ứng nhân lực của Việt Nam vẫn còn nhiều gam màu trầm. Số liệu thống kê từ Ngân hàng Thế giới năm 2022 chỉ ra rằng, tỷ lệ lao động Việt Nam có trình độ đào tạo nghề hoặc đại học, sau đại học chỉ đạt mức khiêm tốn 13%, thấp hơn đáng kể so với nhiều quốc gia trong khu vực.
Chính vì vậy, chính sách ưu đãi thuế TNCN được kỳ vọng sẽ đóng vai trò then chốt trong chiến lược tổng thể, dài hạn của Việt Nam nhằm "chiêu hiền đãi sĩ", bồi dưỡng và phát triển đội ngũ nhân tài công nghệ hùng hậu. Tại Hội nghị toàn quốc về phát triển khoa học, công nghệ đầu năm nay, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo các nhà quản lý cần có những giải pháp mang tính đột phá để thu hút nhân tài khoa học công nghệ từ khắp nơi trên thế giới, đặc biệt là lực lượng người Việt ưu tú ở nước ngoài. Chính sách thuế mới này, nếu được thông qua và triển khai hiệu quả, sẽ là một bước tiến cụ thể, mạnh mẽ, thể hiện quyết tâm hành động của Chính phủ trong việc xây dựng một nền tảng nhân lực công nghệ vững chắc, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên số đầy biến động.
