Dù được kỳ vọng sẽ "cất cánh" qua các kênh phân phối hiện đại như siêu thị, nhiều sản phẩm OCOP hiện vẫn chưa thể tạo dấu ấn mạnh mẽ với người tiêu dùng. Một phần nguyên nhân xuất phát từ việc các sản phẩm này còn thiếu sự “trưởng thành” để đáp ứng yêu cầu của hệ thống siêu thị, trong khi các chủ thể sản xuất lại muốn "một mình một đường ray."
Sản phẩm OCOP: Thách thức khi tiếp cận hệ thống siêu thịNhững rào cản hiện hữu
Thực tế cho thấy, dù sản phẩm OCOP đã khẳng định chất lượng và vươn tầm quốc gia, quốc tế, nhưng nhiều hợp tác xã và doanh nghiệp nhỏ lẻ vẫn gặp khó khăn khi tiếp cận hệ thống siêu thị.
Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Tiên Dương (Đông Anh, Hà Nội) là một ví dụ điển hình. Mặc dù sở hữu 4 sản phẩm OCOP từ rau hữu cơ đến dược liệu, Giám đốc Phạm Thị Lý chia sẻ rằng quy hoạch đô thị đã ảnh hưởng đến vùng trồng, khiến sản lượng không đủ để cung ứng cho siêu thị. Để khắc phục, hợp tác xã đã liên kết với các vùng sản xuất khác như Sóc Sơn, Thái Nguyên, nhưng việc mở rộng diện tích trồng vẫn gặp nhiều rào cản.
Tương tự, Công ty CP Sữa Con Bò Vàng (Ba Vì, Hà Nội) dù có hơn 10 sản phẩm đạt chuẩn OCOP 4 sao, vẫn phải chủ yếu tiêu thụ qua các cửa hàng nhỏ lẻ. Nguyên nhân chính đến từ chi phí mở mã vạch, ký gửi hàng hóa, và thanh toán theo đợt của siêu thị.
Khó khăn từ phía hệ thống phân phối
Bà Nguyễn Thị Kim Dung, Giám đốc Siêu thị Co.op Mart Hà Đông, cho biết hệ thống bán lẻ Saigon Co.op đã hỗ trợ tiêu thụ hơn 130 sản phẩm OCOP, ưu tiên bày bán tại vị trí đẹp. Tuy nhiên, các sản phẩm này phải đáp ứng yêu cầu khắt khe về chất lượng, bảo quản, và quy trình thanh toán.
Ngoài ra, các chủ thể OCOP thường chưa chú trọng đúng mức vào thiết kế bao bì và truyền tải câu chuyện sản phẩm, khiến chúng thiếu sức hút và không tạo sự khác biệt với sản phẩm của các vùng miền khác.
Những nỗ lực để thay đổi
Đến nay, cả nước đã có hơn 13.000 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, nhưng khoảng 74% trong số này chỉ dừng ở mức 3 sao. Điều này phản ánh thực trạng các sản phẩm OCOP còn thiếu sự đầu tư vào chế biến, bảo quản và quảng bá.
Các sở, ngành và doanh nghiệp phân phối đã triển khai nhiều giải pháp, như tổ chức các tuần hàng OCOP ngay tại siêu thị, chợ phiên chuyên đề, và buổi làm việc giữa nhà sản xuất và nhà bán lẻ để tìm ra điểm chung.
Tuy nhiên, theo ông Đàm Văn Đua, Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ tổng hợp Đông Cao (Mê Linh, Hà Nội), sự hỗ trợ này chỉ là "chất xúc tác." Các chủ thể sản xuất cần nâng cao năng lực quản trị, cải thiện chất lượng sản phẩm, và tuân thủ tiêu chuẩn của thị trường bán lẻ hiện đại để tạo cơ hội cho sản phẩm OCOP.
Đường tới kênh phân phối hiện đại
Sự "trưởng thành" của sản phẩm OCOP không chỉ đến từ việc đảm bảo chất lượng mà còn cần sự đổi mới toàn diện từ bao bì, câu chuyện sản phẩm, đến quy trình sản xuất và quản lý.
Chỉ khi các chủ thể OCOP và hệ thống bán lẻ hiện đại tìm được tiếng nói chung, sản phẩm OCOP mới có thể đứng vững tại kênh phân phối này, tiến tới chiếm lĩnh niềm tin và trái tim của người tiêu dùng.
