Việt Nam đang tích cực tham gia các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Để hiện thực hóa các cam kết này, cần có sự đồng lòng của mọi cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp và hệ thống chính trị. Bên cạnh việc xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi sản xuất xanh, cần nâng cao nhận thức và thúc đẩy người tiêu dùng thực hành tiêu dùng bền vững. Đây là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp và người tiêu dùng đồng hành hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững.
Hướng tới sản xuất và tiêu dùng bền vữngLuật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2024) đã đưa ra khái niệm về tiêu dùng bền vững, đồng thời xác định rõ vai trò, trách nhiệm của người tiêu dùng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý trong việc thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững tại Việt Nam.
Tiêu dùng xanh: Từ khái niệm đến xu hướng phổ biến
Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia Lê Triệu Dũng nhấn mạnh: "Sản xuất và tiêu dùng bền vững không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là xu thế tất yếu và cơ hội cho doanh nghiệp, người tiêu dùng đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước."
Thực tế, tiêu dùng xanh và bền vững không còn xa lạ mà đang dần trở thành thói quen phổ biến. Theo khảo sát của IBM Institute for Business Value, 90% người tiêu dùng tại 9 quốc gia cho rằng đại dịch Covid-19 đã thay đổi cách họ nhìn nhận về môi trường và tiêu dùng bền vững. Người tiêu dùng ngày càng ưu tiên các sản phẩm thân thiện môi trường và "tẩy chay" các doanh nghiệp gây ô nhiễm.
Tại Việt Nam, nhu cầu tiêu dùng xanh tăng trưởng trung bình 15% mỗi năm (2021-2023). 72% người tiêu dùng sẵn sàng chi trả cao hơn cho sản phẩm xanh, cho thấy sự gia tăng nhận thức và ưu tiên sức khỏe, môi trường.
Các nhà bán lẻ lớn như Aeon Hà Đông và WinCommerce đã có nhiều sáng kiến xanh như:
Sản xuất xanh: Thách thức và cơ hội
Nhiều doanh nghiệp đã chủ động chuyển đổi sản xuất xanh. Điển hình như Tổng công ty May 10, với các sáng kiến:
Tuy nhiên, các doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn về vốn đầu tư, công nghệ, và cơ chế hỗ trợ. Giá thành cao của sản phẩm xanh cũng là rào cản lớn đối với người tiêu dùng phổ thông.
Cần thêm trợ lực từ Nhà nước
Phó Chủ tịch Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi nhận định: "Cần tiếp tục hoàn thiện khung chính sách và pháp luật để thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững." Các giải pháp quan trọng bao gồm:
Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam Bùi Thanh Thủy cũng kiến nghị: "Để tiêu dùng xanh trở thành xu hướng bền vững, cần giảm giá thành sản phẩm và tăng cường chính sách hỗ trợ người tiêu dùng."
Sản xuất và tiêu dùng bền vững không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là yếu tố quyết định tương lai phát triển của Việt Nam. Doanh nghiệp cần mạnh mẽ chuyển đổi, người tiêu dùng cần thay đổi thói quen, và Nhà nước cần đưa ra các chính sách hỗ trợ phù hợp. Chỉ khi có sự hợp lực, chúng ta mới có thể đạt được mục tiêu phát triển bền vững trong dài hạn.
