Giữa những vườn cây trĩu quả, một tham vọng lớn đang ươm mầm: ngành rau quả Việt Nam đặt mục tiêu chinh phục cột mốc kim ngạch xuất khẩu 10 tỷ đô la Mỹ vào năm 2030. Không chỉ là một con số, đây là lời khẳng định cho vị thế ngày càng vững chắc của nông sản Việt trên bản đồ thương mại quốc tế, được định hình bởi 7 "nốt nhạc" chiến lược, vẽ nên bản giao hưởng phát triển đầy hứa hẹn.
Bản giao hưởng trái ngọt: Việt Nam viết tiếp câu chuyện xuất khẩu tỷ đôTừ "vực sâu" Covid đến "bệ phóng" FTA:
Hành trình vươn ra biển lớn của rau quả Việt không phải lúc nào cũng trải đầy hoa hồng. Giai đoạn 2020-2022, đại dịch Covid-19 như một cơn địa chấn, kéo kim ngạch xuất khẩu xuống đáy. Tuy nhiên, bản lĩnh của người nông dân và sự linh hoạt của doanh nghiệp Việt đã giúp ngành nhanh chóng vực dậy. Năm 2023 chứng kiến màn "lội ngược dòng" ngoạn mục khi xuất khẩu chạm mốc 5,6 tỷ đô la, tăng trưởng tới 67% so với năm trước. Đà tăng trưởng ấn tượng này tiếp tục được duy trì trong năm 2024, khép lại một năm "mùa vàng" với gần 7,2 tỷ đô la, tăng thêm 27,1% so với năm 2023.
"Chìa khóa vàng" cho sự bứt phá này nằm ở việc Việt Nam ngày càng tận dụng hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do (FTA), đặc biệt là những "thế hệ mới" như CPTPP, RCEP, EVFTA, UKVFTA, ACFTA… Nhờ đó, trái ngọt Việt đã "ghi danh" tại hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ, khẳng định được chất lượng và sức hút trên các thị trường khó tính như Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản, hay các thị trường tiềm năng như Thái Lan, Hà Lan, Australia…
Cánh cửa tỷ dân rộng mở:
Việc Trung Quốc "gật đầu" cho phép nhập khẩu chính ngạch 12 loại trái cây Việt Nam, trong đó có "vua sầu riêng", được xem là một cột mốc lịch sử, mở ra một chương mới đầy triển vọng cho xuất khẩu rau quả sang thị trường đông dân nhất thế giới này.
Nội lực vững chắc từ đồng ruộng:
Cùng với những cơ hội từ bên ngoài, nội lực của ngành cũng ngày càng được củng cố. Các vùng chuyên canh cây ăn quả chủ lực được hình thành ngày càng nhiều, áp dụng những quy trình sản xuất tiên tiến. Người nông dân không ngừng nâng cao tay nghề, chuyển mình từ tư duy sản xuất nhỏ lẻ sang hợp tác với doanh nghiệp để cùng nhau tạo ra những sản phẩm chất lượng, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
Vượt qua "rào cản," đón "mùa bội thu":
Dù đầy tiềm năng, hành trình chinh phục mục tiêu 10 tỷ đô la vẫn còn đó những thách thức. Biến đổi khí hậu, dịch bệnh, tình trạng sử dụng không kiểm soát phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật… vẫn là những "nốt trầm" cần giải quyết để bảo đảm năng suất, chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm. Sân chơi thương mại quốc tế ngày càng khốc liệt, đi kèm với đó là những "hàng rào kỹ thuật" ngày càng cao từ các nước nhập khẩu.
Bên trong nội tại, dù đã có những tiến bộ, năng suất và chất lượng cây ăn quả của Việt Nam vẫn còn dư địa để cải thiện so với các nước trong khu vực. Mô hình sản xuất manh mún, nhỏ lẻ vẫn còn phổ biến. Tỷ lệ thất thoát sau thu hoạch còn cao, công nghệ chế biến và bảo quản chưa theo kịp yêu cầu. Sự liên kết giữa nông dân, doanh nghiệp và thị trường đôi khi còn lỏng lẻo, tạo ra những "điểm nghẽn" trong chuỗi giá trị.
Tuy nhiên, những hạn chế này không làm lu mờ những tín hiệu tích cực. Các chuyên gia đánh giá cao sự cải thiện về chất lượng rau quả Việt Nam, ngày càng được thị trường quốc tế ưa chuộng. Vấn đề cốt lõi hiện nay là làm sao để tăng cường liên kết sản xuất – tiêu thụ, xây dựng vùng nguyên liệu ổn định và nâng cao tỷ lệ chế biến sâu để đáp ứng nhu cầu ngày càng khắt khe của thị trường.
"Song kiếm hợp bích": Thị trường nội địa và quốc tế:
Không chỉ hướng ra thế giới, việc khai thác hiệu quả thị trường nội địa với hơn 100 triệu dân cũng là một "mặt trận" quan trọng, đảm bảo người tiêu dùng trong nước được tiếp cận với những sản phẩm rau quả chất lượng và an toàn.
7 "trụ cột" cho mục tiêu 10 tỷ đô la:
Tiếp nối những thành công đã đạt được, Hiệp hội Rau quả Việt Nam đã xác định 7 nhiệm vụ trọng tâm, được ví như 7 "trụ cột" vững chắc để hiện thực hóa mục tiêu 10 tỷ đô la vào năm 2030:
"Nhạc trưởng" định hướng: Hiệp hội sẽ đóng vai trò dẫn dắt, lan tỏa các chủ trương, chính sách của nhà nước, đồng thời đảm bảo các hoạt động của hội viên đi đúng hướng phát triển chung của đất nước và xu thế hội nhập.
"Cầu nối" tin cậy: Hiệp hội sẽ là kênh kết nối hiệu quả giữa cơ quan quản lý nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi thông tin và phối hợp hành động.
"Cố vấn" chuyên nghiệp: Hiệp hội sẽ tăng cường hỗ trợ và tư vấn cho hội viên về tổ chức sản xuất theo tín hiệu thị trường, khuyến khích ứng dụng công nghệ cao để tạo ra sản phẩm chất lượng, an toàn.
"Kiến trúc sư" chuỗi giá trị: Thúc đẩy sự hợp tác bền vững giữa người sản xuất và doanh nghiệp, xây dựng chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị ổn định, nâng cao sức cạnh tranh cho rau quả Việt.
"Đại sứ" thương hiệu: Mở rộng các hoạt động xúc tiến thương mại và quảng bá, giới thiệu hình ảnh rau quả Việt Nam ra thế giới, hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm thị trường mới.
"Kho thông tin" giá trị: Trở thành nguồn thông tin tin cậy, cung cấp và cập nhật thường xuyên các thông tin chuyên ngành, báo cáo phân tích thị trường cho các bên liên quan.
"Ngôi nhà chung" vững mạnh: Mở rộng mạng lưới, nâng cao năng lực nội tại, thu hút thêm thành viên, không ngừng nâng cao chất lượng hoạt động và uy tín của Hiệp hội.
Mục tiêu 10 tỷ đô la xuất khẩu rau quả không chỉ là một con số, mà còn là biểu tượng cho sự trưởng thành và khát vọng vươn xa của ngành nông nghiệp Việt Nam. Với sự đồng lòng, quyết tâm và những chiến lược bài bản, bản giao hưởng trái ngọt của Việt Nam hứa hẹn sẽ tiếp tục vang vọng trên thị trường quốc tế, mang lại những "mùa bội thu" cho người nông dân và nền kinh tế nước nhà.
